Kako je mart mesec posvećen ženama, tako će i ovaj tekst u tom duhu biti posvećen jednoj važnoj i pomalo zaboravljenoj ženi – Mitri Mitrović. Za Mitru se može reći da je bila mnogo toga – književnica, učesnica Narodnooslobodilačke borbe, feministkinja, aktivistkinja i borac. Takođe, bila je i prva ministarka u istoriji Srbije.
KRATKA BIOGRAFIJA
Rođena 1912. godine u Požegi, bila je ćerka činovnika i domaćice, i jedna od petoro dece u porodici. S obzirom na to da joj je otac vrlo rano preminuo, već u Prvom svetskom ratu, sav teret je bio na njenoj majci koja je uprkos svemu uspela da odškoluje svu decu. Mitra, kao veoma uspešna u školi, 1930. godine dobija stipendiju i upisuje srpskohrvatski jezik i književnost na Filozofskom fakultetu u Beogradu, na kom je i diplomirala četiri godine kasnije.
AKTIVIZAM
Sa aktivizmom počinje vrlo mlada, još kao studentkinja Filozofskog fakulteta, kada pristupa studentskom revolucionarnom pokretu. Potom 1931. godine postaje i članica Saveza komunističke omladine Jugoslavije. Nakon samo dve godine biva primljena i u Komunističku partiju Jugoslavije, gde je bila jedna od najaktivnijih studenata. Bila je stalna učesnica u svim akcijama koje je partija organizovala na Univerzitetu i obavljala je različite zadatke. U to vreme upoznaje i Milovana Đilasa, mladog komunistu sa kojim je bila u braku od 1936. do 1952. godine.
NAJVAŽNIJI PROJEKAT
Ubrzo nakon diplomiranja, Mitra dobija zadatak da se uključi u Ženski pokret, gde je formirala Omladinsku sekciju Ženskog pokreta koja je osnovala list Žena danas. To je bio ženski časopis koji je izlazio u Jugoslaviji od 1936. do 1981. godine, a koji je istovremeno promovisao ideje feminizma i komunizma. Zapravo, Mitra je u ovom časopisu pišući o ženskim temama, promovisala antifašizam, antiimperijalizam i borbu protiv kapitalizma.
OKUPACIJA I LOGOR
Nakon nemačke okupacije Srbije, u aprilu 1941. godine Mitra je uhapšena i odvedena u logor. Shodno tome, smatra se da je ona prva žena komunista koja je bila zatočena u banjičkom logoru u Beogradu. Međutim, kada je posle mesec dana bila prebačena u zatvorsku bolnicu, ubrzo je uz pomoć partijskih drugova uspela da pobegne.
ŽIVOT NAKON OSLOBOĐENJA
Nakon oslobođenja Mitra je dobila još više funkcija. Radila je kao članica Pokrajinskog komiteta Komunističke partije Jugoslavije za Srbiju, a od osnivanja Komunističke partije Srbije 1945. godine bila je članica Agitpropa Centralnog komiteta. Ubrzo postaje i prva žena članica Vlade u Srbiji i poslanica u Narodnoj skupštini. Rukovodila je ministarstvom prosvete, nauke i kulture, te je samim tim u tim oblastima imala veliki uticaj.
Bila je na veoma značajnim pozicijama u društvu sve do početka 1950-ih. Tada se potpuno povlači iz politike i posvećuje pisanju i prevođenju. Preminula je aprila 2001. godine, u Beogradu.
NAJVAŽNIJA DELA
Za ime Mitra Mitrović najčešće se vezuje memoarski zapis Ratno putovanje. Pored toga, objavila i knjige: Pravo glasa žena dokaz i oruđe demokratije, Veselin Masleša i Položaj žene u savremenom svetu.
Kako je Mitra Mitrović jedna od najvažnijih žena u srpskoj istoriji, jedan ovakav tekst ne može u potpunosti da prikaže njen značaj i veličinu. Stoga vam predlažemo da se dodatno upoznate sa radom i delima ove velike žene, koja je mnogo toga učinila za sve nas.
TEKST: MAGDALENA STOJKOVIĆ
Magdalena Stojković je studentkinja sociologije na Filozofskom fakultetu u Beogradu. Voli pse, psihološke trilere, leto i putovanja. Slobodno vreme provodi sa porodicom i prijateljima. Interesuju je rodna ravnopravnost, društveni aktivizam i mentalno zdravlje.
