Pored konfučijanizma i budizma, daoizam (ili taoizam), jedno je od tri velika kineska filozofska učenja. Njegovo porijeklo seže sve do 4. vijeka prije nove ere, a osnivačem se smatra Lao Ce. On je učenja daoizma izložio u djelu Knjiga o putu i vrlini.
DVA OBLIKA UČENJA
Razlikujemo dva oblika ovog učenja – prvi je religijski daoizam, koji podrazumijeva određenu vjersku organizaciju, religijske prakse i institucije. Drugi oblik je filozofski daoizam, koji zagovara nedjelanje, odvajanje mudraca od svijeta i sticanje mudrosti kroz razne vježbe promišljanja.
GLAVNA FILOZOFSKA IDEJA
Glavna filozofska ideja na kojoj je daoizam zasnovan jeste življenje u skladu sa Taom (ili Daom). Tao ili Put počiva u osnovi svih kineskih filozofija i možemo ga definisati kao jedinstvenu zakonitost svemira, prema čijim principima postoje i funkcionišu svijet i život. U daoizmu, Tao je utoliko dominantniji što se smatra početkom, izvorom i suštinom svega što postoji i što se dešava. Tao se ne može intelektualno spoznati niti imenovati. Jedino je moguće živjeti u skladu sa njim.
Iz tog razloga, jedan od glavnih principa ove filozofije jeste nedjelanje. To znači da se daoizam zalaže za prepuštanje Putu i njegovim principima. Dok se konfučijanizam zalaže za principe reda i zakona, te uvođenje pravila, taoizam zagovara prepuštanje zakonima svemira. U tom nedjelovanju jedino je moguće uspostaviti sklad i harmoniju kojoj ova filozofija teži. Pored nedjelanja, ostali principi na kojima daoizam počiva su jednostavnost, prirodnost i spontanost.
Tri ključna načela za koje se Lao Ce zalagao su saosjećanje, štedljivost i poniznost oni nose naziv Tri blaga ili Tri dragulja.
SIMBOLI KINESKE FILOZOFIJE
Jedan od najznačajnijih simbola kineske filozofije uopšte jesu Jin i Jang. Iako je ovaj simbol vezan i za druge filozofske pravce, on je najprisutniji upravo u taoizmu. Jin i Jan predstavljaju dvije suprotne, različite, ali ipak komplementarne sile, na kojima počiva svijet. Oni ne mogu da postoje jedan bez drugog i njihovim spajanjem formira se životni put i sva dešavnja sa kojima čovjek treba da živi u harmoniji.
Iako seže u daleku prošlost, taoizam je i danas veoma zanačajna i prisutna i filozofska i religijska praksa. Ne samo da je jedna od dominantnih oblika učenja u Kini, već svoj uticaj neprestano širi i na zapadni svijet.
TEKST: BRANKA TODORVIĆ
Branka Todorović rođena je 1998. godine u Doboju, u Bosni i Hercegovini. Studentkinja je master studija komparativne književnosti na Filozofskom fakultetu u Novom Sadu. Njena glavna interesovanja su književnost, film i hispanska kultura. Objavljuje kritiku i eseje u književnoj periodici.
