Fusiformna vijuga je struktura mozga, u obliku girusa, koja je uključena u različite procese koji imaju veze sa vizuelnom obradom, razumevanjem lica kao i mnogim drugim funkcijama. Ukoliko dođe do oštećenja ove moždane strukture može doći do ozbiljnih senzorno-perceptivnih poremećaja.
ŠTA JE FUSIFORMNI GIRUS?
Fusiformni girus jeste girus mozga koji je zapravo deo slepoočnog i tilnog režnja koji je uključen u aspekte kao što su vizualno prepoznavanje reči i lica ili identifikacija kategorija. Anatom Emil Huške iz Nemačke je prvi put opisao ovaj girus, jer su ovu strukturu označili pod tim imenom, jer je u sredini bila šira nego na krajevima, ličivši na vretenasti oblik. Moždana kora sadrži mnoštvo savijanja i brazda koje ovom organu daju naborani izgled toliko karakterističan i da ga svi znamo. Ti nabori povećavaju ukupnu površinu mozga, tako da se više neuronskih jezgra može grupisati i time dolazi do povećanja sposobnosti obrade informacije.
FUNKCIJE FUSIFORMNOG GIRUSA
Glavna funkcija fusiformnog girusa uključuje obradu vizuelnih informacija, razlikovanje objekata i samo identifikovanje. Pored vizuelne obrade, ova moždana struktura učestvuje i u kognitivnim procesima poput memorije, multisenzorne inteligencije ili percepcije. S obzirom na jezik ovo područje mozga je uključeno u aspekte kao što su semantička kategorizacija, pronalaženje i generalizovanje reči, razumevanje metafora ili veza između pravopisnih i fonoloških komponenata koji obrađuju informacije, učestvuju u prepoznavanju istinitih i lažnih sećanja kao i u spontanom kodiranju.
Dolazi i do vezivanja toga da je fusiformni girus mogao da ima bliski funkcionalni odnos sa kutnim girusom , jer je ova funkcija uključena u obradi boja. Ova vijuga komunicira sa vizuelnim putem i kutnim girusom tako da bi samim tim to moglo da omogući povezivanje boja i oblika. Samim tim što tačna funkcionalna važnost ovog girusa još uvek nije jasna, dolazi do istraživanja da on može učestvovati i u neurološkim stavkama koje se odnose na obradu i prepoznavanje važnosti informacija i to:
Obrada boja
Prepoznavanje lica
Prepoznavanje tela
Prepoznavanje reči
Utvrđivanje karakteristika unutar kategorija
PREPOZNAVANJE LICA
Pored svega imamo i fusiformno područje lica koje važi za jedno od najpoznatijih struktura u ovom delu mozga, ono je smešteno na bočnoj površini sredine fusiformne vijuge i igra presudnu ulogu u identifikaciji lica, kao i prepoznavanju sopstvenog lica. Postoji i određena rasprava u zdravstvenoj zajednici o tome da li je ova regija posvećena isključivo samo obradi lica ili može biti od koristi i u prepoznavanju drugih predmeta. Međutim, fusiformni girus i samo fusiformno područje lica nisu jedina regija mozga koja olakšava identifikaciju lica.
VIZUELNA SLEPOST
Kada govorimo o fusiformnom girusu ne možemo a da ne navedemo neke od povezanih poremećaja koje može uzrokovati oštećenje ovog moždanog dela i tu imamo bolest prosopagnozija ili vizuelna slepost, a to je stanje koje karakteriše nemogućnost prepoznavanja poznatih lica kao i sopstveno. Ovaj poremećaj može proizaći iz izolovanih lezija u vretenastom području lica fusiformnog girusa, poznato je i da ostale funkcije koje su uključene u vizuelnu obradu, poput obrade teksta ostaju netaknute kod pacijenata sa prosopagnozijom, ali kada se to stekne posledica lezije na fusiformnom girusu se obično javlja kod odraslih, dok u kongenitalnoj prosopagnoziji subjekat nikada ne razvija sposobnost prepoznavanja lica.
SINESTEZIJA I DISLEKSIJA
Sledeći problem koji može prouzrokovati oštećenje struktura girusa jeste sinestezija , a to je neurološko stanje koje stimuliše senzorni put da kreira nehotično iskustvo u drugom senzornom putu na primer: videti boje kada se čuju određeni zvukovi, muzika u boji itd. Još jedan od problema koji je povezan sa manjom aktivnošću i gustoćom sive stvari girusa jeste disleksija, to je poremećaj koji uzrokuje zbunjenost i samim tim narušava tačnost i jasno čitanje slova, rečenica ili teksta.
HALUCINACIJE LICA
Pored svih ovih problema i poremećaja imamo još jedan problem, a to je halucinacija lica. Tu je povećana neurofiziološka aktivnost u predelu lica koja može da izazove halucinacije lica, bilo realistične ili crtane i može biti halucinacija izazvana lekovima.
TEKST: EMILIJA STOJMENOVIĆ
Emilija Stojmenović je studentkinja Novinarstva na Filozofskom fakultetu u Nišu, a rodom je iz Vranja. U slobodno vreme voli da čita knjige, piše pesme i obožava prirodu.